Konary to niewielka miejscowość mieszcząca się w gminie Wińsko. To właśnie tu, w 1801 roku, z pomocą króla Prus Fryderyka Wilhelma III, niemiecki naukowiec i wynalazca Franz Achard, uruchomił pierwszą na świecie cukrownię produkującą na skalę przemysłową, według własnego patentu cukier z buraków.

Pierwsza kampania cukrownicza rozpoczęła się w marcu 1802 roku i dostarczała około 250 ton surowca. Właściciel Franz Achard z roku na rok doskonalił procesy technologiczne fabryki, ze środków pochodzących z królewskich dotacji.

Zobacz też: Atrakcje w gminie Wińsko. Opuszczony Pałac w Głębowicach

Historia

Zakład powstał na miejscu dawnej, dwutraktowej oficyny dworskiej w latach 1801-1802. Budynek o powierzchni 150 m² podzielony był na kilka pomieszczeń, w których znajdowała się aparatura produkcyjna. Wolnostojący budynek nakryty był wysokim, pokrytym dachówką dachem, a na jego krawędzi znajdował się 8 metrowy komin. Okna budynku były prostokątne i nie posiadały zdobień. Brama wjazdowa na podwórze miała wykrój półpełny i posiadała dekoracyjne elementy architektoniczne. Cukrownia była otoczona parkiem, w którym rosły liściaste drzewa.

Pożar i zabezpieczenie pozostałości

W 1945 roku doszło do pożaru cukrowni, w wyniku czego cały budynek spłonął. W 1964 roku zabezpieczono pozostałości jako trwałą ruinę, a odsłonięcie miało miejsce 25 września tego samego roku. Pozostałości jakie zachowały się po cukrowni to dolne części murów wykonanych z cegły i kamienia polnego oraz fragmenty tynków wewnętrznych oraz zewnętrznych, które uzupełniono. Relikty o wymiarach  9 × 17 metrów wyznaczają plan obiektu.

Budynek podzielony był na dwa trakty. W jednym z nich znajdowały się trzy pomieszczenia produkcyjne, a w drugim cztery. Pole dzielące resztki murów wypełniono żwirem, tak aby ograniczyć rozrastanie się chwastów. Tuż przy odnowionych ruinach umieszczono tablicę pamiątkową ku czci właściciela pierwszej na świecie cukrowni – Franza Acharda. Na niej umieszczono ceramiczną płaskorzeźbę z jego portretem. Na tablicy widnieje pamiątkowy napis:

W tym miejscu w roku 1802 powstała pierwsza w świecie cukrownia buraczana, której twórcą był Fr. Karol Achard. Relikty fabryki zabezpieczono w 1964 r. staraniem polskiego przemysłu cukrowniczego i Stowarzyszenia Techników Cukrowników.

W pobliżu znajduje się również tablica, na której opisano ruiny w różnych językach. Za całość projektu odpowiedzialny był wrocławski architekt, Stanisław Kowalski. Miejsce to ma dużą wartość, ze względu na autentyzm oraz pierwotną lokalizację.